सफलताको कथा —२
“सृजनशिल महिला सचेतना केन्द्रले दलितमा ल्यायो रौनक”

सर्लाही जिल्ला साविक भक्तिपुर गा.वि.स. वडा नं. ६ हाल ईश्वरपुर नगरपालिका वडा नं. १ शंकरगंजमा व्यवस्ति सृजनशिल महिला सचेना केन्द्र मुसहर टोलमा लगभग ६० घरधुरी दलितहरुको वस्ती रहेको छ । यहांका दलितहरुको चेतनाको स्तर ज्यादै कम तथा राज्यवाट पाउने सेवा सुविधाको वारेमा पनि अनविग्य थिए । तर आज सृजनशिल महिला सचेतना केन्द्रमा आवद्घ भएपछि उनीहरुको जीवन नै परिवर्तन भएको महसुस गर्दछन् ।
यस टोलमा मुसहर समुदायका व्यक्तिहरुलाई गाउं समुदाय ले त ध्यान दिएनन् संधै आफ्नो अधिनमा नै राख्न चाहे भने राज्य पक्षले तथा स्थानिय सरोकार वालाहरुले पनि उचित ध्यान नदिएकाले उनीहरु पछाडी परिएका थिए । जसले गर्दा आफ्नो हात मुख जोड्न समस्या समाधानका लागी उनीहरु एक ठाउंवाट अर्को ठाउंमा भौतारीन वाध्य थिए । यसरी भौतारिने क्रममा उनिहरुका शिक्षाको कमिले छोरीहरु वेचिन पनि पुगे विद्यालय उमेरका वालवालिकाहरु भैसी चराउने, जंगलमा गएर दाउरा ल्याउने काममा लागेका थिए । अन्ध विश्वार पुराना रिति रिवाज परम्परामा रहेको यस गाउंमा वाल विवाह, छोरा ले पढ्नु हुन्न कमाउन जानु पर्छ, छोरीले घरको काम घांस दाउरा सुंगुर चराउनु पर्छ भन्ने मान्यता उनिहरु प्रति शिक्षा र चेतनाको महत्व नै नभएको । यसरी नै उनिहरुको दैनिकी चलिरहेको थियो । एक दिन स्थानिय शासन तथा समुदायिक कार्यक्रम ीन्ऋम्ए लागू भएपछि यहि टोलका सृजनशिल महिला सचेतना केन्द्रमा त्यस दलित टोलका समुदायलाई आवद्ध गराउन निकै कठिन भएतापनी हरेस नखाई निकै कडा मिहनेत पश्चात उनिहरु समुहमा आवद्ध हुने माहोल वन्यो । यसरी उनीहरुलाई आवद्ध गराएपछि कार्यक्रम तथा राज्यवाट पाउने सेवा सुविधाको साथै अन्ध विस्वार परम्परा प्रति, अन्य विभिन्न चेतना मूलक विषयको वारेमा स्पष्ट पारेपछि उनीहरु समुहमा खुलेर वोल्न आफ्ना समस्याहरु राख्दै जान थाले । यसरी उनीहरुमा आएको परिर्वतनलाई आन्नदी देवि माझि भन्छीन “हामी आंखा भएर पनि अन्धा रहेछौं आज नगरिक सचेतना केन्द्रमा आवद्ध भएपछि पो वल्ल हामीले आंखा देख्ने भएका छौं । आव त हामीले पाउने सुविधा त लडेर पनि लिन सक्ने यस सचेतना केन्द्रले वनाई दिएको छ ।” उनिहरुले विस्तारै विस्तारै आफ्ना योजनाहरु ग.वि.स.मा राखे र योजना पनि पारे यसरी योजना तथा कार्यक्रम परेकोमा यस सचेतना केन्द्रको उपाध्यक्ष श्रीमती कोशीला माझि भन्छिन् “योजना त परै जाओस हामीले गा.वि.स. भवन पनि देखेका थिएनौ हाम्रो लागि यो सचेतना केन्द्र ीन्ऋम्ए कार्यक्रम भगवान नै आएको छ । आज हामीले ४०,०००। सम्मको योजना पारेका छौं ।” उनिहरुले सचेतना केन्द्रको कक्षा संचालन मार्फत पाउने रकम जम्मा गरेर विवाह कार्यको लागि आवश्यक समान किनी भाडामा लगाउने भाडा वाट अएको पैसा वचत गर्दै लैजाने, समुदायमा चिनाउन हरियो रंगको साडी खरिद गरि एकै कलरको साडि लगाई वैठकमा उपस्थीति हुने जसले गर्दा सृजनशिल महिला सचेतना केन्द्रको पहिचान खुल्ने छ । आज आएर उनीहरुले सचेतना केन्द्र वैठक गर्ने भवनमा समेत योजना पारेका छन यति मात्र नभएर बाख्रा तथा वंगुर पालन गर्नका लागी खोर निर्माणको कार्यमा पनि अघि वढाउन थालेका छन् ।

यसरी उनीहरुले आफ्नो समय यस सचेतना केन्द्रमा दिएता पनि उनीहरुलाई कुनै किसिमको पछुतो छैन । आज उनीहरु गा.वि.स.मा नगरपालिकामा आफ्नो हक अधिकारको वारेमा वोल्ने, योजानको उपभोक्ता समितिको गठनमा भाग लिने, विभिन्न संघ संस्थाहरुले दिने चेतना मूलक तालिममा अवसर मिल्ने, योजनाको विषयमा न.पा गई नगर प्रमुख संग छलफल गर्न सक्ने, स्तरिय वैठक तथा गोष्ठीमा आफ्नो कुरा स्पष्ट राख्न सक्ने भएका छन् । भने गा.वि.स., नगरपालीकामा आफ्नो छुटै पहिचान स्थापित गराएका छन् यस सृजनशिल महिला सचेतना केन्द्रले ।

तयारपार्ने पेश गर्ने
परमेस्वर कार्की स्वस्ति चालिसे
सामाजिक परिचालक कार्यक्रम संयोजक
मो. नं : ९८४४०६३६८३
[email protected]
[email protected]

सफलताको कथा — १
”ग्रामीण विकास महिला सचेतना केन्द्रले दलितमा ल्यायो परिर्वतन”

सर्लाही जिल्ला ईश्वरपुर नगरपालिका वडा नं. ९ को कुरनिया टोल मा अवस्थित ग्रामीण विकास महिला सचेना केन्द्र मुसहर टोलमा लगभग ५५ घरधुरी दलितहरुको वस्ती रहेको छ । यहांका दलितहरुको चेतनाको स्तर ज्यादै कम तथा राज्यवाट पाउने सेवा सुविधाको वारेमा पनि अनविग्य थिए । तर आज ग्रामीण विकास महिला सचेतना केन्द्रमा आवद्घ भएपछि उनीहरुको जीवन नै परिवर्तन भएको महसुस गर्दछन् ।
पहिलेको अवस्था
यस टोलमा मुसहर समुदायका व्यक्तिहरुलाई गाउं समुदाय ले ध्यान दिएनन् संधै आफ्नो अधिनमा नै राख्न चाहे भने राज्य पक्षले तथा स्थानिय सरोकार वालाहरुले पनि उचित ध्यान नदिएकाले उनीहरु पछाडी परिएका थिए । जसले गर्दा आफ्नो हात मुख जोड्न समस्या समाधानका लागी उनीहरु एक ठाउंवाट अर्को ठाउंमा भौतारीन वाध्य थिए । यसरी भौतारिने क्रममा उनिहरुमा शिक्षाको कमिले छोरीहरु वेचिन पनि पुगे विद्यालय उमेरका वालवालिकाहरु भैसी चराउने, जंगलमा गएर दाउरा ल्याउने काममा लागेका थिए । अन्ध विश्वार पुराना रिति रिवाज परम्परामा रहेको यस गाउंमा वाल विवाह, छोरा ले पढ्नु हुन्न कमाउन जानु पर्छ, छोरीले घरको काम घांस दाउरा सुंगुर चराउनु पर्छ भन्ने मान्यता उनिहरु प्रति शिक्षा र चेतनाको महत्व नै नभएको । यसरी नै उनिहरुको दैनिकी चलिरहेको थियो । एक दिन स्थानिय शासन तथा समुदायिक कार्यक्रम ीन्ऋम्ए लागू भएपछि यहि टोलका ग्रामीण विकास महिला सचेतना केन्द्रमा त्यस दलित टोलका समुदायलाई आवद्ध गराउन निकै कठिन भएतापनी हरेस नखाई निकै कडा मिहनेत पश्चात उनिहरु समुहमा आवद्ध हुने माहोल वन्यो । यसरी उनीहरुलाई आवद्ध गराएपछि समुहमा वैठक वस्न आउंदा घुम्टो हालेर मुस्कीलले ५ जना उपस्थीत हुन्थ्ये कार्यक्रम तथा राज्यवाट पाउने सेवा सुविधाको साथै अन्ध विस्वार परम्परा प्रति, अन्य विभिन्न चेतना मूलक विषयको वारेमा स्पष्ट पारेपछि विस्तारै विस्तारै उनीहरु घुम्टो खोलेर सुन्न, समुहमा खुलेर वोल्न, आफ्ना समस्याहरु राख्दै जान थाले । यसरी उनीहरुमा आएको परिर्वतनलाई दुलारी देवि माझि भन्छीन “हामी आंखा भएर पनि घुम्टो हालेर अन्धा जस्तै रहेछौं आज नगरिक सचेतना केन्द्रमा आवद्ध भएपछि पो वल्ल हामीले घुम्टो हटाई आंखा देख्ने भएका छौं । आव त हामीले पाउने सुविधा त लडेर पनि लिन सक्ने यस सचेतना केन्द्रले वनाई दिएको छ ।” उनिहरुले विस्तारै विस्तारै आफ्ना योजनाहरु ग.वि.स.मा राखे र योजना पनि पारे यसरी योजना तथा कार्यक्रम परेकोमा यस सचेतना केन्द्रको उपाध्यक्ष भगलु माझि भन्छन् “योजना त परै जाओस हामीले गा.वि.स. भवन पनि देखेका थिएनौ हाम्रो लागि यो सचेतना केन्द्र ीन्ऋम्ए कार्यक्रम भगवान नै आएको छ” । उनिहरुले सचेतना केन्द्रको कक्षा संचालन मार्फत पाउने रकम जम्मा गरेर विवाह कार्यको लागि आवश्यक समान किनी भाडामा लगाउने भाडा वाट अएको पैसा वचत गर्दै लैजाने । आज आएर उनीहरुले सचेतना केन्द्र बाख्रा तथा वंगुर पालन गर्नका लागी खोर निर्माणको कार्यमा पनि अघि वढाउन थालेका छन् । अहिलेको अवस्था

यसरी उनीहरुले आफ्नो समय यस सचेतना केन्द्रमा दिएता पनि उनीहरुलाई कुनै किसिमको पछुतो छैन । आज उनीहरु गा.वि.स.मा नगरपालिकामा आफ्नो हक अधिकारको वारेमा वोल्ने, योजानको उपभोक्ता समितिको गठनमा भाग लिने, विभिन्न संघ संस्थाहरुले दिने चेतना मूलक तालिममा अवसर मिल्ने, योजनाको विषयमा न.पा गई नगर प्रमुख संग छलफल गर्न सक्ने, स्तरिय वैठक तथा गोष्ठीमा आफ्नो कुरा स्पष्ट राख्न सक्ने भएका छन् । भने गा.वि.स., नगरपालीकामा आफ्नो छुटै पहिचान स्थापित गराएका छन् यस ग्रमीण विकास महिला सचेतना केन्द्रले ।
पेश गर्ने
स्वस्ति चालिसे
कार्यक्रम संयोजक
RWUA,Haripur
मो. नं ः ९८४४०६३६८३
[email protected]
[email protected]